Одьалда мут бугут!

Мут, наматкар – эвэсэл, тэгэтти төрэҥнэт тунҥан мэҥэм чоҥкамҥал гургэвчиддэ. Тарал «Чора», «Чөчунбал», АО«Прогноз» гэрбэлтэн. Ноҥартан, төөрэҥут одьаникан, эникэн ньаҥсакра, мут эвэди томалбут эникэн уйукатта бивэттэкэтэн оон-да эмчэлти гөөнэ, гиаматникан, төөдитмэтникэн бидьэмчэлти. Ҥунмир томаван (обычаи) уйукачин, төөру ньаҥсакри ирэк-тэ ҥунмирэл томадьитан һииньимкин, ньөньэ. Тачин этил одьар бэил, елтэнчэв-дэ һээв, дьулгидэвур-дэ эстэн одьар, һурэлдур ирбэчэм төөру эмэнңэвур эсэн мулгатта, өмэн-ньун инэҥич бинитэн мудандьиҥавчинни бис. Ньучидич гөөми «После нас хоть потоп» — мулгатта. Эр тикйэкэн-ньун тамам бөдэтэн.

Эгдьмҡэр машиналдьи ГСМу, һөнтэ-дэ дьоданалбу дугутникэр, или- тали ньамньинникар, төөрэҥут машиналдьур чапчикатникан, төөр тиктаван һайукатта, учаҥна. Ноҥартан амардадукутан һотарандула һойа шинаҥалтан, һэлмэйэлтэн, тадуҡ-та һөнэ тукалаҥалтан эмэбтидьи, тачин гору анҥанилбу чилдас дэсчин. Машинал анҥаклавур бензиҥур, соляркаҥур һабдитникан, мокиҥаҥут ньаҥсаккарар.

Наслеглат общественнай эҡологал комитетатан бисни. Тарал төөрэҥэт гилбати бидэн, бэил, дьэлгэнкэл, чэлэн һиврарил абгарач бидэтэн мандутта. Тарал-дэмэр төөрэҥут чапиддил эстэн аавдачамса, дэримэтниҡэн, өлэкчиникэн бивэттэ.

Елтэнчэв ирэлду«Себян» общинатҡи, «Чора», «Чөчунбал» мэҥэм чоҥкамҥалтаки культурнай программалкасл һөлнэссит. Тар һөрэтникэн иттэҡэт, АО«Прогоз» өгилэ биси фабриакаҥидьин эйээни биракчан анчиндүлин һэргилэ истала һиакитал качүнча биситэн. Окталдүла ңэлҡэниду олрал-мүңдул көкэчэл биситэн. Тадук часки Кыһыл Таас чавдалан гургэвчиддил «Росгеологиял» ңьан төөру һооч ньаҥсакчавүтан иттит.

2019 анҥанду, Карантин гэрбэ биракам һитэтникэн, беңзовоз кумтуридьи, бениҥэн төөрлэ өҥкэлбучэн, нэлкэнив коҥдас окатла эйэнин. Эрэк эври билэн биаҕдун бисин. Тарав ңьан эчэл аавдатта, мэтучэсчирэҡэт-тэ.

Эрэв 2021 анҥану Ньори окатаҥнат Урэпэн биракчан даалилан дьотисла «Вольво » ГСМ-лкэн кумтурин. Тарав иарутначал комиссиял чэлэн ибгаван, бензин эдэҥмэн өҥкэлбэр укэннитэн. Улустук өмэн эҡолог итнэчэ бисин, анализу гаридьи, городтаки тиинчэ, тарак өмэн биаг елтэнэкэн-ньун һаваһандьин. Гэ, тэгэчидми-мэдэддьип. Эррөчин ҥэлэмсилбу оонтакасал муту, элэ ииндьиддилбу бэилбу, дьэлгэнкэлбу, мокиҥаҥут эникэн одьара мэҥэм-ньүн гдавур һэгэрчир. Одьаматникан,төрутмэтникэн бими-ккэ!

Таисия Васильевна Кейметинова, наматкар наслегатан ҥунэмэчмҥэн

Сэбээн, 2021анҥанин