Йоҕонлаҥудэлҕа званиепэги “Чамарий нимэнмойчиэ» тадаат “Хааличэ илwиичэ” тадил-буньҥа

Йоҕонлаҥудэлҕа званиепэги “Чамарий нимэнмойчиэ» тадаат “Хааличэ илwиичэ” тадил-буньҥа

Йохонлаҥудэлҕа 2022 сукунмольҕал — тэн Эньиэн сукунмольҕал льэй. Республикаҕа пойуонь хончайлэпэ эньиэн чамарил льэтэй. Тэньи пурэн испонительнай былаас тадаат моойчэпэн солҕидьэ чаҕадьэтэҥа.

  

Йоҕонлаҥудэн Моойчэ Айсен Николаев 14 хандьэмэ сэрбэдамунҕа видео-солҕидьэ эньиэпэньэҥ көнчээкааньэй республикаги мэмдэлпэҕат. Солҕидьэҕа Моойчэньэҥ көнчээкааньэй пайпэпэ лэмльэньэй куриличилпэ кэрэсҥа: эдьилги нимэндуулпэн, хада пойонь уорпэ льэй тадаат эньиэпэги социальнай статус лэмльэтэҥи. Пэйпэпэн доруобуйапэги, социальнай поҕодэн пугочал  кудиэл. Варулвэрул нимэндуулпэн  институт.

 

Пайпэн Чаwлааҕарлаҥудэн кирийэҕат эрпэйэн оленекскай улусги Моойчэ, йохон отделение көнчээкааньэй мэмдэлги Лэмльэ «Чаwлааҕарлаҥудэн пайпэпэн» Лена Иванова предложениепэньэҥ тадаат куриличилпэньэҥ анньэй. Эньиэн сукунмольҕалҕа тудэл эдьилньэй -пуорпэйл  амаладьаачэ лэгулпэлэк йаwнуо пайпэпэги ниҥомийэ омопэҕат, хади Йохон- Чаwлааҕар лаҥудэҥҕа саҕанануҥи, тадил-будьэтэҥа. Куриличил тадил званиеги «Республикаги Чаҕадьэлн хаааличэ» ичуол, ханьин Пайпэпэҕа чаҕадьэлпэн 25 сукунмольҕалпэ льэй. Туҥ чайлэҕа туҥ званиеги пайпэпэҕа чаҕадьэлпэн 33 сукунмольҕалпэ тадинуҥа. Туҥ званиеги Энтиэпэҕа, хади йалуонь тадаат чама уорпэ льэй пуорпэйл тадитэҥа. Туҥ чайлэҕа туҥ званиеги эньиэпэҕа, йалаклисчэ тадаат чама уорпэ льэй тадинуҥа. Пайпэпэҕа, хади хануойилҕа чаҕадьэлн 15-ньэҥ сукунмольҕалньэҥ льэй, титтэлҕа йаwнэй пэдэҕат киндьэҕа социальнай поҕодэпэ йалуоньҕа  поҕодэ пойуолэр тадитэҥа. Пэйпэпэҕа, ханьин истаадаҕа сукунмольҕалньэҥ йуоҕайл, вайи поҕодэ йаwнэй пэдаҕат киндьэҕа пуорпэйл тадитэҥа. Нимэнмойчиэҕа тадаат илэн амаладьаачэҕа Чаwдааҕар лаҥудэҥҕат пулгэйл пенсияҕа 45-ньэҥ сукунмольҕалньэҥ пэнгэрэйл.

 

Лена Иванова анньэй: Оленекскай улусҕа званиеги “Хааличэ илwиичэ” мотинэҥ льэй, тадаат тудэ республикаҕа пуорпэйл виэтэл. Чаwлааҕарн пайпэпэ анньэйҥи, нэмэ йоҕон Лаҥудэҥҕа пуорпэйл званиепэги “Чамарий нимэнмойчиэ» тадаат “Хааличэ илwиичэ” чалал. Тадаатэ тудэл республиканскай программаҕа «Нимэдэмулньэй иэруул Пуругуруулги 2020-2024 сс.” Гос-Чамбиил иҥдьийиэ нимэпэҕа илэн иэруулҕат пуорпэйл чалал. Ууйльҕан «республикан Мирийэньэй нимэнчии» республикан Министерстваҕа ЖКХ тадаат энергетикаҕа 100% скидкалэҥ  вальэҕа комунальнай услугаҕа виэтэҥа чииҕа, хади хануойилҕа льэл. Моойчэ йаwнуо придлеженияпэҕа чамуолэрим Лена Иванова Анньэй газетаҕа “Илкэн”. Тадаат Моойчэ Wальэҕа комунальнай Услугаҕа Мирийэньэй чииҥинь эл чамбиил-морий. Таатльэр бюджетҕа анаан иральань льэтэй. Тадаат пенсионнай тадаат почетнай званиепэ куриличил он чамбиитэй”. 
Тудэл анньэй: “Пойудьэ хуончайлэпэ  «Эньэн сукунмольҕалҕа» мит чаҕадьаатэҥи. Лэмльэньэй чаҕадьэлпэлэк виэл-вадурчитэҥи”. 

Тудэл Пайпэн көнчээкааньэй мэмдэлпэги  Эньиэн-Лэмльэн даайниннэнэньэй предложениепэлэҥ  антэтльэ. Тэньи предложениепэ хуончайлэпэн планҕа Эньэн скунмольҕалҕа. 

1-4-ҕа пугудьэмэ ниҥин хачил 2022-ҕа Якутскайҕа Йохон лаҥудэн тадаат йөко йэрпэйэ лохоҕойнубэн пайпэпэги XV съезд пайпэн форум льэтэй. Тэньи чии съездҕат хааличэн чаҕадьэл былаасҕа тадаат иральань чаҕадьэлги    ньиэдьитэҥи. Пайпэн мэмдэлпэги республикаҕа анньэтэҥи.

«Анаан амутнэҥ, нэмэ республикан Моойчэ пайпэпэҥинь нийуой, кэйэ пайпэпэн съездлэк. Таатльэр Эньиэн сукунмольҕалҕа чуончайлэпэ мэмдэл тадаат Чамбиил эньиэн статуслэҥ варулвэрул5а  тадитэҥа. Таатльэр мит, пайпэпэ Чавлааҕар лаҥудэҥҕат, предложенияҕа эньиэпэҕа мирийэн лаҥудэҥҕат чамуолэриҥа» — анньэй Лена Иванова.

 

Ирина Курилова       
Аруунмөрийэ – Тоенто Лена

 

#ЮкагирcкийТундренныйЯзык #WадунAруу #IndigenousLanguages #YoukaghirLanguage

Виртуальная клавиатура

  • Һ
  • һ
  • Ө
  • ө
  • ҕ
  • Ү
  • ү
  • Ҥ
  • ҥ
  • Ӫ
  • ӫ
  • w
  • ӧ
  • Ӄ
  • ӄ
  • Ԓ
  • ԓ
  • Ӈ
  • ӈ
  • ʼ