Тэки Одулок дьугулин

Эври унма дьөөрмиар дьөөр инэҥидун тысяча уйун ньама ньуҥэн анҥаниду Николай Иванович Спиридонов (Тэки Одулок) бакурин.Ноҥан юкагир литератураван тэгурин. Иҥэнь буг адыкун таҥулкан ҥунмирэлдукутэн нонапач учёнай оодын.

“Жизнь Имтуергина старшего” (Акадмар Имтуергин бинин) гэрбэ книгалай мээн биний дьугулин укчэннин: «Ясачнай окатла һиатакаг доодун, оран нанрадьин элбутти илуму дьууду бакуриву.Амму гэрбэн Атылехан Иполун гэрбэ бисин, Чомодьир һаанилдук юкагир, мунрукас бэил тарак.”

Амтилни һооч һиилритан, аткань бими, теми һутур Николаю Һөнтэ бэил иргэтэтэн бөөритэн. Дулаг кулума городла бисилду. Тарал священник бэлнэдьин ньарикам церковно-приходскойды һупкучэклэ бөөритэн.

Тысяча уйун ньама дьөөрмиар өмэн анҥаниду һуркэм комсомолла гадытан. Якутскай городтаки, һупкутнэми һөрэддэкэн, ньобати гвардейцал һэпкэнидьур, гору дьаваттитан.

1924-1925 анҥанилду советскайды партия һупкучэктун һупкубрин. 1925 анҥаниду Ленинград городла биси университетла таттай иирин.

1927 анҥаниду Иҥэнь бугла научнай экспедицияла һөллөттин. Таракамат-та Горимили һепту (Дальнай Восток) краисполкомньунни Чукоткатки һөррин Чукоткады национальнай округу тэгулдэдэй.

1934 анҥаниду, экономическэйды наука кандидатан одаи, диссертацияв дисуттин.

Николай Иванович Спиридонов “Юкагирал”, “Юкагирды төөрэн” гэрбэлбу Советты энциклопедияла ииврин. Тадук-та һөөнтэ һойа гургэлбу оорин. Магадандула биси архивла Иҥэнь бугу муитти ученай Ольга Орлова Тэки Одулок ҥалдьи дукчаван юкагирды-ньучиди, эвэды-ньуучиды төөрэрукэлбэн бакрин.

Тэки Одулок бинин һилус бисин. 1937анҥаниду ноҥман, репрессияла гадыдьур, 1938 анҥаниду нэмкэникэн аччалтаритан.

1955 анҥаниду ачча оочалан-ньун иак-та усэн эчэ бисэвэн ааҥаритан, тарит реабилитацияв ооритан. 

Ҥунмир ноҥман һооч һэрвиҥтэрин ,айаврин,теми гэрбэн дьооҥчибдан, Нелемнэй билэклэ, Зырянкала, Якутскайла улицалду ноҥан гэрбэвэн һоруритан. Нелемнэйлэ һупкучэк ньан Тэки Одулок гэрбэвэн һөлбуттэн.

Панна Прокопьева дукчан, Зоя Степанова тулмаччан.