ПАРНАА ЧООМЭ (ньиэдьиил)
Любовь Дёмина (язык лесных юкагиров)
ПАРНАА ЧООМЭ
(ньиэдьиил)
Пайпэдуө Пойнаа тудэ Патту хаахааҥин мододин кэлуунуй. Патту – омосьэ хаахаалэк. Пойнаа йоодийэҥоон тудэл чолҕорэплэк кэсиинумлэ, нумэ архаа шаалпэгэ ултэсьтэ. Тоукэпул титтэгэлэ эл уушаануҥи, архааптэгэ эйрэт. Пойнаа, тудэ чолҕорэпньэ йоодэт, йгэйэптэйлэ пэшшэйнум. Таҥдиэт, таҥ чолҕоропул, тудэгэт йобиилаҥи шэйрэйҥи.
Иркидьэ Патту хаахаа Пойнаадиэҥин йукоодьэ парнаадиэлэк кэсиимэлэ. Пойнаа парнаадиэгэлэ Чоомэ монут ньуутиэльэлмэлэ. Чоомэ аннумэ чумуткэлэ иҥиимэлэбэдэк. Таат Пойнаадиэҥин удоой. Пойнаагэлэ угуйэлмэ ажоон мэжжэсьнум, өрньэдэ, мумуйиит, иҥроодьэгэлэ абудут.
Таат Чоомэ чоммуй. Иркидьэ Пойнаа, Чоомэгэлэ миндэллэ, нумэн шарил будиэ арпэсь. Адаат Чоомэгэлэ пэйжильиэм, мэрэгэн монут. Чоомэги мэрэдэллэ-мэрэдэллэ куриэ будиэ, нумэ архаа мадаануй.
Ньаадэгэ Пойнаа эмэй, эсиэ таҥпэҥин кэбэсьоодэк, школэҥин хондин. Чоомэгэлэ хаахаагэ поньоошльэлум. Хаахаа мондэгэ, чиэдьэгэ мэткэ поньоогэн, тэт школэ чэмэрэй лаҥин.
Таат Чоомэ Патту хаахаагэ поньоольэл. Иччэ льэллэ, Пойнаагэлэ иилугиит, Чоомэ хаҥидэ эрэ мэрэйдэллэ, боусьэ эльидьоольэл. Тамун мэдиидэллэ, Пойнаа ибэльэльэл, Чоомэгэлэ йоульэтльэт.
Таат льэллэ, Пойнаа йиэн ньэмолҕилгэ тудэ эсиэньэ сенокосҥин кэбэйльэл. Сенокос шоромопул холлумэ пундиэҥа:
– Тии миткэ иркин чэнчэ парнаалэк льэл. Миткэт боусьэ эл лэдуйии. Эмилмэ, угуйэлмэ ажоон митин иҥроодин эл кэйну, өрньэт. Тоукэплэ боусьэ эл иҥи, титтэ архаа лэгул аҥсиит, эйрэт. Митньэ айи, столгэ мадаадэллэ, лэҥдиэнуй. Мит лэгул аануйбэн паай Дарья тудэгэлэ иркидьэ мондьаат эл кудэдэ, мит маслэ лэгоодэгэ. Дарья, чоҕойэ миндэллэ, тудэгэлэ айим. Таҥдиэт мит парнаа столгэ эл мадаану.
Таат, эдуөн мэдиит, эндии чомоодьэ парнаалэк өрньэдэ мэрэл.
– Чоомэ, Чоомэ, – айаадэллэ, эдиэсьиэм тудэгэлэ Пойнаа. Таҥ Чоомэги эдуөн мэдиидэллэ, мэрэт, Пойнаа йоулугиэлдэгэ мадай.
Таат Пойнаа Чоомэньэ аай ньэнуунҥи.
