Мэткэлэ куддиэльэлңа Ржев аалгэн

Мэткэлэ куддиэльэлңа Ржев аалгэн

Мэткэлэ куддиэльэлңа Ржев аалгэн,

Мэткэлэ куддиэльэлңа Ржев аалгэн,

Поллодьэ оожиигэ,

Ньҕаньбоштэ ротэгэ,

Чомоодьэ айиилоолгэ.

Мэт эл мэдиийэ хоҕотки,

Мэт эл йуөйэ тамун подьоҕайлги, —

Ходо аалңин хадаргэт —

Таат аал ойльэ, шарил ойльэ.

Таат тиң чуму лэбиэгэ,

Тиң лэбиэ эльидьоогэ,

Лычкапул  ойльэңи, петличкапул  ойльэңи

Мэт гимнастёркагэт.

Мэт — таа хадуңгэ эл андьэндьэ лархулпэпул

Лэгулэк эмисьэгэ  ансьит мэ льэңи:

Мэт — таа хадуңгэ рожь эйриэнуй пункэ будиэ;

Мэт — таа хадуңгэ петух өрньэги мэдунуй йэльоодьэ уксьиибэ параагэ;

Мэт — таа хадуңгэ тит машинапул пэнгэлэ шашаҕадайнуңа шоссегэ;

Хадуңгэ ульэгэпул ульэгэпңин

Унуң ноймэлэ, —

Мэт таа, хаңидэ эмэй

Эл кэлтэй мэтул лэйтэйдин.

Пугэ параагэ эрчэ ньэмолҕилгэ

Мэткэлэ куддэңа. Мэтин —

Ньэ мэндьэпул, ньэ сводкапул

Таң подьорхогэт.

Чуңңик, модойоонпэ,

Хамло кудэй таң параагэт

Хаин фронткэ лэйтэйңа Сталинградкэлэ.

Фронт пьэдэйбэдэк, эл шобольосьон,

Ходо шурэгэ йоҕор оодьоолги.

Мэт ойльэйэ, мэт эл лэйдиийэ,

Митльэ таң Ржев, эл митльэ?

Митльэпул таа мэтмойт поньоольэлңи,

Таа , Средний Донгэ?…

Таң киндьэ иңлисьоон оодьоодэк,

Конңин чумуткэлэ пэшшэйльэлңа.

Нуужэли  ньаадэ парааңин

Таа тудэ йоолаа Донэк чуо  льэльэл

Хушь колёсэлэ тудэл

Волгэңин йахальэл, ду?

Эллэ, тамун эл уйуөдэбэдэк. Таң задачэгэлэ

Эл аальэлум митин эрчонгэлэ уйилбэн!

Эллэ, эллэ! Ходо

Амдэйлоодьэңин — ходо?

Амдэйоонпэгэ, эл моноолпэгэ,

Иркин отрадэлэк льэл:

Мит мит лэбиэ чаңут ойльиили,

Мит лэбиэ — палаай.

Мит аңдьэпул тобиэльэлңи,

Шубэдьэ лосилги ньэмиэльэл,

Идьии лэбиэгэ

Эл миткэлэ  эдиэсьнуңа.

Мит — пөлбиэл титэ, шөйль титэ оодьиили,

Эмисьэ титэ.

Миткэлэ иськом өнмэгэ льииңам —

Кинтэк тамунңин холлуииннуй?

Миткэлэ лэбиэ мидьум.

Мит слава —

Тамун эл чэнчэ резонэк.

Митин  мит орденапул

Эл мородин.

Тамун  — чуму титтин, идьии модойоонпэ.

Митин — тамун отрадэлэк:

Мит, титтин льэт, кимдьийили,

Мит Эмэй-Родинаңин кимдьийили.

Тит мит ажуу эл мэдиийэмэт, —

Тит мит ажуу лэйдииңик.

Титтин  ходо иччэна оҕоодин надоңоой, чаачаапэ,

Амдойоонпэ алдудьаапэги — Тамун иңлисьоодэк.

Таң праволэк митин иисьбэнңин кэйльэлңа.

Пугэмэ, илэкун кунэль атахун будиэгэ,

Мэткэлэ лэбиэлэ шарльэлңа эл могиласьоон.

Тасьилэ лэмдик оодьоодэк,

Мэт амдол мэтин эл кэйльэлум йуөдин.

Титтин чуму омоотэлбэн,

Мит миибэньэ аай оогэн.

Чаачаапэ, тит мэдин эл Донэк шоҕушмэт,

Тылгэ Москва архаа

Тудэгэт амдэт льэйэмэт.

Заволжский дальпэгэ

Чугон окопэпул иңэртэмэт,

Таат кимдьит

Йахайэмэт Европа архааңин.

Митин лэйдиидин надоноой,

Таң йаҕил льэйги

Таң военный чугэгэ.

Таң йаҕил льэйги,

Хаин йолоҕудэ эл хонтойэк,

Тэт нойлэ йолоҕудэ эл эгиэтэйэк.

Таң йаҕилэк хадуңгэ

Тэт йоолаа Урал кузнецпэги

Лосьилпэлэк пиэдэңи.

Тит врагпэгэлэ йолоҕудэ

Йэльоодьэд амлуйпэңин пэшшэйльэлмэт.

Может, чаачаапэ, тит Смоленск чуо  милльэлмэт?

Может врагапэ тит йэдьэшмэт чуо йиэн рубэжкэ,

Может тит границэгэ чуо льэйэмэт!

Может быть… Льэт льэгэн клятвэн ажуук! —

Тит лэйдиийэмэт, Берлингэлэ монааңи Москва аалгэ.

Чаачаапэ, идьии мит йиэн лэбиэ крепостьки хонроши,

Амдоойоонпэ ибэльэлгэлэ лорхайңа!

Пудоодьэ залпэпул миткэлэ

Эл аңдьэндьонпэгэлэ, эл унэмэндьонпэгэлэ,

Миткэлэ, таң лэбиэгэ льэйбэнпэгэлэ,

Эл эдьиитэңитэм, —

О, мит кэнмэпул,

Мэдин таа, войнагэ,

Тит тит счастьегэлэ милльэлмэт чуму.

Таң счастьегэ мит лэппул эймундэги,

Мит амдоол,

Мит миибэ, мит кимдьоол.

Чуму митльэ! Эл лукавиисьоон

Мит кимдьиили,

Чуму тадии, ньэлэмэ

Митин эл поньооштэ.

Чуму тадии тит лаңи.

Чаачаапэ, таң кимдьоолгэ

Мит чуму ньаҕа льэйили:

Эндьоонпэ, амдэйоонпэ —

Чумут ньаҕа льэйили.

Мит эл йуөйили, кин знамягэлэ милльэлум кингэт,

Йаклугудэ тамунгэлэ мойт шубэжэдин,

Мит лэбиэ, мит Советский власть чаңут,

Тасьилэ лоудудин тамунгэн.

Мэткэлэ Ржев аалдэгэ куддиэльэлңа,

Йиэн айи Москва аалгэн льэй.

Хадуңгэ льэйэмэт воинпэ,

Кинтэк титкэт эдьии?

Миллионный городпэгэ,

Селпэгэ, нумэпэгэ?

Боевой гарнизонпэгэ

Эл мит лэбиэпэгэ?

Ах, митльэ, эл митльэ,

Лэбиэн шөрилпэгэ, пукэльэгэ…

Мэт титтин эдьуулэк кэйнумэ, —

Лэмдик мэт кэйтэмэ?

Тит омось, тит лэбиэ йоульэтльэ модоңик,

Омось служиңик,

Эрчоонгэ — мэтмойңик,

Айаат — эл койбуннуңик,

Тит пудоодьэ эндииңик,

Чаачаапэ, тит счастье —

Тамун өнмэгэ  мойдин

Ходо тэт чаачаа — воинэк

Титул чаңнудэ ойильэльэл.

 

Александр Твардовский

1946 ньэмолҕилэк

Одул титэ шурэлэшум Любовь Дёмина